Πετράκη, μονή

Βρίσκεται στην Αθήνα, πίσω από το νοσοκομείο Ευαγγελισμός, μέσα σε μικρή συστάδα από αιωνόβια πεύκα και κυπαρίσσια, που αποτελούν το τελευταίο υπόλειμμα του δάσους που σκέπαζε παλιότερα την περιοχή. Στο κτίριο που χτίστηκε τελευταία στην Α πλευρά της μονής στεγάζονται τα γραφεία, το τυπογραφείο και το φοιτητικό οικοτροφείο της Αποστολικής Διακονίας, καθώς και τα γραφεία της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδας. Η μονή Π. ιδρύθηκε το 1673 από τον Δημητσανίτη ιερομόναχο και ιατροφιλόσοφο Παρθένιο Πετράκη. Στο χώρο αυτό προϋπήρχε καθολικό παλαιότερου μοναστηριού, του λεγόμενου του Κουκοπούλη, που ήταν μετόχι της γνωστής μονής του Αγίου Ιωάννη του Καρέα στον Υμηττό. Mέχρι τις αρχές του 19ου αι. η μονή διοικήθηκε από γόνους της ίδιας οικογένειας των Πετράκηδων, που όλοι σχεδόν ασκούσαν παράλληλα και το επάγγελμα του γιατρού. Η μονή απέκτησε σημαντική περιουσία, που σε όλη την περίοδο της τουρκοκρατίας έμεινε ουσιαστικά αφορολόγητη, επειδή η μονή είχε τεθεί υπό την προστασία της βαλιδέ σουλτάνας (βασιλομήτορος). Κατά τις τελευταίες δεκαετίες της περιόδου αυτής η μονή Π., μαζί με τη μονή Πεντέλης, ανάλαβε την οικονομική υποστήριξη της γνωστής σχολής Ντέκα στην Αθήνα. Το καθολικό (των Ασωμάτων Ταξιαρχών) ανήκει στον τύπο του σταυροειδούς τρίκογχου και τετρακιόνιου ναού με τρούλο. Είναι κτίσμα του 13ου ή 14ου αι., το οποίο όμως, κατά τη σωζόμενη επιγραφή, «Τω αχογ’ (1673) έτει, ελθών ο εν ιερομονάχοις κύρ Παρθένιος Πετράκης ... και ευρών αυτόν (τον ναόν) σεσαθρωμένον καί πανέρημον, μετ’ ουκ ολίγων αγώνων και δαπάνης ανεκαίνισε...». Αργότερα προστέθηκαν οι δύο σημερινοί νάρθηκες. Ολόκληρο το εσωτερικό του ναού καλύπτεται από ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες, που οφείλονται στο λαϊκό ζωγράφο Μάρκο τον Αργείο, γνωστό επίσης από τις τοιχογραφίες που φιλοτέχνησε αργότερα στη μονή Φανερωμένης της Σαλαμίνας και στο ναό της Φανερωμένης στο Κορωπί. Στο ζωγραφικό του έργο στη μονή Π., που συντελέστηκε το 1719, ο Μάρκος ακολουθεί πιστά τα πρότυπα της λεγόμενης Κρητικής σχολής και δεν παρουσιάζει τις δυτικές επιδράσεις που παρατηρούνται στα μεταγενέστερα έργα του. Στη βόρεια πλευρά του καθολικού έχουν εντοιχιστεί αρχιτεκτονικά μέλη (κιονίσκοι, επιστύλια, ανάγλυφες πλάκες) που προέρχονται από τον παλιότερο ναό. Στον περίβολο της μονής σώζονται ακόμα λείψανα μιας παλαιάς μαρμάρινης κρήνης, μια βυζαντινή σαρκοφάγος και διάφορα άλλα γλυπτά. Εκεί επίσης υπάρχει (από το 1875) ο τάφος του Διδάσκαλου του Γένους Κωνσταντίνου Οικονόμου του εξ Οικονόμων.